
Innoveren in tijden van crisis, wat zijn de mogelijkheden?
Door de jaren heen heeft onze wereld heel wat verschillende crisissen meegemaakt. Dat geldt voor alle landen en Nederland vormt daar geen uitzondering op. Een crisis brengt logischerwijs altijd bepaalde problemen met zich mee. Deze problemen laten zich ook niet uitsluitend voelen tijdens de crisis zelf, maar ook in de nasleep daarvan. Om zo snel mogelijk het hoofd te kunnen rechten kan het een goed idee zijn om bepaalde voorzorgsmaatregelen te nemen.
Verschillende landen met misschien wel als absolute boegbeeld buurland Duitsland hebben hiervoor in het verleden het juiste voorbeeld gegeven. Ben jij ook benieuwd welke lessen we daar in Nederland uit kunnen trekken en hoe innoveren in tijden en in de nasleep van een crisis toch nog tot de mogelijkheden kan behoren? Lees dan vooral snel verder!
Lessen trekken uit het verleden
Er zijn verschillende crisissen die door de jaren heen hun stempel hebben gedrukt op niet alleen Nederland, maar op de hele wereld. Eén van de belangrijkste economische crisissen die de wereld heeft gezien was de bankencrisis. Onder meer Duitsland koos er omwille van die reden voor om vanaf het jaar 2008 de nationale investeringen in innovatie te verhogen.
Voor het merendeel van de landen duurde het jaren voordat ze uit de crisis kwamen, maar dat was niet het geval voor Duitsland. Sterker nog, onze oosterburen maakten zomaar even een ‘gouden decennium’ door die werd ondersteund door een enorm snel groeiende economie. Logischerwijs hebben menig aantal landen zich de vragen gesteld of ze dat voorbeeld zouden kunnen volgen. Het zou onverstandig zijn om daar ook hier in Nederland niet over na te denken.
Het verschil tussen korte en langetermijndenken
Elke crisis moet op een specifieke manier worden aangepakt. Neem nu bijvoorbeeld de Coronacrisis. Voor deze crisis geldt dat ze in eerste instantie moet worden opgelost door een geschikt vaccin te vinden voor het virus. Alleen op die manier kan de pandemie een halt worden toegeroepen. Daarnaast moet er echter ook worden gedacht aan de economische gevolgen die een dergelijke crisis met zich meebrengt, want ook die gevolgen zijn niet mals.
De genomen Coronamaatregelen waren nodig, maar werken een recessie zo goed als zeker in de hand op langere termijn. Als land is het van belang om vooruit te denken waardoor de impact van die recessie zo beperkt mogelijk kan worden gehouden.
Hoe blaas je een economie nieuw leven in?
De verwachtingen op moment van schrijven zijn dan ook dat er in Nederland een tot dusver ongekende krimp plaats zal vinden door Corona. De exacte krimp die wordt verwacht is een beetje afhankelijk van de partij die haar voorspellingen plaatst. Volgens het IMF zal er sprake zijn van een krimp van 7,5 procent terwijl het CPB het houdt op een krimp van tussen de 1,2 & 7,7 procent van het BBP.
De logische keuze zou dan kunnen zijn om meteen strikte besparingen te gaan doorvoeren. Dat is echter geen optie. Mocht deze piste wel worden bewandeld dan zou dat als gevolg kunnen hebben dat het effect van de ontvangen overheidssteun teniet zou worden gedaan. Het is in het bijzonder van belang om er voor te zorgen dat er een bepaald toekomstperspectief wordt gecreëerd. Dat is echter uitsluitend mogelijk op het ogenblik dat er wordt gedacht op de lange termijn. Onderzoek en innovatie zouden in de toekomstplannen zomaar een cruciale rol kunnen en eigenlijk ook moeten spelen.
Werkgelegenheid en arbeidsproductiviteit
Twee sleutelfactoren voor het realiseren van een economische groei zijn enerzijds het creëren van een optimale werkgelegenheid en anderzijds het verhogen van de arbeidsproductiviteit. Dit gebeurt door meer waarde te creëren per werknemer. Een niet onbelangrijke randfactor om hierbij rekening mee te houden heeft betrekking tot het feit dat we als mensen steeds langer leven, maar tegelijkertijd ook minder kinderen krijgen. De verwachting is dan ook dat de beroepsbevolking in de decennia die er aankomen zal krimpen. Het verhogen van de arbeidsparticipatie is mede omwille van dit gegeven eigenlijk helemaal niet als reëel te bestempelen.
Waar we dan wel weer volop de kaart van kunnen trekken heeft betrekking tot het verhogen van de arbeidsproductiviteit. Dit kan het best gebeuren door middel van onderzoek en innovatie. Net op dit vlak liggen er duidelijke kansen voor Nederland. Door het introduceren van nieuwe of verbeterde producten, diensten of productieprocessen wordt het mogelijk om niet alleen waarde, maar ook groei te creëren. Het logische effect hiervan is bovendien dat de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven zal worden versterkt.
Innovatie als uitweg uit een crisis
Het Duitse voorbeeld heeft ons geleerd dat we ons eigenlijk uit een crisis kunnen innoveren. Om dit te kunnen verwezenlijken moet een land als Nederland er eigenlijk voor kiezen om niet alleen het onderzoek dat wordt uitgevoerd, maar ook de innovaties die kunnen worden gerealiseerd op te schroeven. Het zou bovendien gunstig kunnen zijn om de focus te leggen op onderzoek naar sleuteltechnologieën welke binnen een periode van bijvoorbeeld vier jaar tot een economische activiteit kunnen leiden. Alleen op deze manier kan worden voorkomen dat we bijvoorbeeld in Nederland terug het kind van de rekening worden bij een recessie.