Nieuwe tachograafplichtige voertuigen worden al sinds juni 2019 met een smart tachograaf uitgerust. Voor bestaande bussen en vrachtwagens zal dit vanaf december 2024 verplicht worden. Midden 2024 moeten de Europese landen bovendien in staat zijn om de smart tachograaf op een afstand uit te lezen. Hiermee wordt een nieuwe stap gezet in de voortdurende strijd tegen tachograaffraude. Momenteel test de ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport) verschillende systemen voor het op een afstand uitlezen van tachografen.
Tachograafverplichting in Nederland
Een tachograaf is een instrument dat wordt gebruikt om onder meer de rijtijden en de rijsnelheden van bussen en vrachtauto’s vast te leggen, maar het kent ook andere toepassingen, zoals de registratie van de binnenvaartvaartijden. Sinds 1 juni 2006 is het gebruik van zo’n digitale tachograaf voor alle nieuw in het verkeer gebrachte voertuigen verplicht. In Nederland werd de tachograaf echter al in 1974 ingevoerd, maar toen ging het om een analoge tachograaf.
Hoewel zo’n (digitale) tachograaf verplicht is voor bestuurders die zich moeten houden aan het rijtijdenbesluit, zijn er wel een aantal uitzonderingen van toepassing. Zo komen bedrijfswagens met een GVW (Gross Vehicle Weight) tot 7.500 kilogram in aanmerking voor een vrijstelling. Meer hierover lees je op de website tachograaf | Tachobyte.
Tachograafcontroles door de ILT
De ILT voert om verschillende redenen controles uit. In de eerste plaats is het respecteren van de rij- en rusttijden heel belangrijk om de verkeersveiligheid te waarborgen, maar ook voor de gezondheid en het welzijn van de chauffeurs. Daarnaast moeten deze controles concurrentievervalsing in de transportsector tegengaan.
Volgens de huidige regelgeving is een digitale tachograaf uitlezen één keer per negentig dagen verplicht. Dit wil zeggen dat de data binnen deze termijn telkens één keer op een computer moet worden opgeslagen, maar dit mag natuurlijk wel vaker. De digitale tachograaf registreert onder meer de rij- en rusttijden van de chauffeur, de afgelegde afstand, de snelheid enzovoort. Als de ILT-inspecteurs willen nagaan of er met de tachograaf en de registratie van de rij- en rusttijden wordt geknoeid, moeten zij het voertuig stoppen. Daarom worden er regelmatig vrachtauto’s uit het verkeer gehaald, iets waar bestuurders en transportfirma’s uiteraard niet op zitten te wachten. Daar komt dankzij de smart tachograaf verandering in.
Op afstand uitlezen van de tachograaf
Bij deze innovatie maakt men gebruik van DSRC-apparatuur (Dedicated Short Range Communication). Via een ontvanger kan de ILT de tachograafgegevens van voorbijrijdende voertuigen ontvangen en beoordelen, zonder dat ze hoeven te stoppen. De inspecteurs zien meteen of er wordt gefraudeerd met rij- en rusttijden en of de bestuurderskaart actief is. Hierdoor gaat de pakkans van overtreders flink de hoogte in, terwijl de bestuurders die zich netjes aan de regels houden minder vaak uit het verkeer worden gehaald.
De ILT inspecteert momenteel met drie verschillende systemen. Het is een van de eerste inspectiediensten in Europa die hier al mee experimenteren. Tijdens deze proefperiode wil de ILT de eigenschappen van de systemen met elkaar vergelijken en alvast ervaring opdoen met deze nieuwe manier van inspecteren. Hoewel het om een experiment gaat, zal de ILT wel degelijk actie ondernemen als zij tijdens het experiment informatie ontvangen over (vermoedelijke) overtredingen.
